HUYỀN THOẠI LOÀI CÒ TRONG TÍN NGƯỠNG CỔ ĐẠI CHÂU ÂU
Trong quá khứ, người Slav – một chủng tộc lâu đời sống chủ yếu ở Đông Âu, có một niềm tin độc đáo về cõi âm, dù có sự hơi khác nhau giữa các bộ tộc, nhưng cốt lõi của niềm tin về thế giới bên kia là giống nhau: Linh hồn của người đã khuất sẽ chuyển vào một con chim, thường là một con cò hoặc một con cú muỗi (ở một số nơi là một con bướm đêm hoặc một con ong), và du hành trong 40 ngày để tới cõi Âm.
Tuy nhiên, cõi Âm của người Slav không nghiệt ngã u ám hay đầy sự chết chóc như những nơi khác – đó là một thế giới của đồng cỏ xanh tươi cùng mùa hè vĩnh cửu, với một cây Đoạn Mỹ (Basswood, Linden) khổng lồ được thần Veles canh giữ. Và trên cành cây này, những con chim (linh hồn) sẽ đậu, chờ đợi thời điểm chúng đầu thai, nơi ấy được gọi là Vyraj . Những con chim sẽ quay trở lại thế giới khi một đứa trẻ mới được sinh ra, mang theo một linh hồn mới để ban cho đứa trẻ sơ sinh. Như vậy, vòng luân hồi vẫn tiếp tục.
Làm thế nào mà Cò trở thành người dẫn đường giữa các thế giới?
Bằng cách quan sát những con cò di chuyển về phía Nam hằng năm để có khí hậu ấm áp hơn, và trở về cùng mùa xuân, người Slav cổ đại đã có một ví dụ hoàn hảo về niềm tin luân hồi của họ.
Đối với những người nô lệ cổ đại, mùa đông là khoảng thời gian tăm tối trong năm, tượng trưng cho cái chết. Do đó, họ cho rằng những con cò – mang linh hồn của người chết – đã du hành về phía Nam, đến thiên đường Vyraj . Và với sự xuất hiện của mùa xuân, những con cò sẽ trở lại, và hoàn thành vòng luân hồi. Cho đến ngày nay, đó là giai thoại phổ biến nhất ở các quốc gia Slavic (và những nơi khác ở châu Âu) rằng những con cò mang trẻ sơ sinh đến với thế giới.
Trong các ngôn ngữ Slav, những từ biểu thị một con cò là bằng chứng chính cho niềm tin từng phổ biến này. Ví dụ, trong tiếng Ukraina, có rất nhiều tên gọi cho con cò, và cũng có nhiều tín ngưỡng, nhưng một cái tên phổ biến nhất trong một thời gian: God’s Bird (Божа птиця).
Tuy nhiên, ở Serbia, con cò được gọi là ” рода ” (roda) có nghĩa là họ hàng, gia đình, dòng dõi, bộ tộc, chi, sản lượng, thu hoạch. Nó cũng biểu thị sự ra đời. Đây là một cái nhìn sâu sắc về tầm quan trọng của loài chim này.
Bởi thế cho nên, ở tất cả các quốc gia này thì việc làm hại, xua đuổi hoặc giết một con cò được coi là một điều bất hạnh lớn và mang lại một lời nguyền khủng khiếp. Đó là lý mà người ta dễ dàng thấy nhiều con cò đậu trong ống khói, trên cột điện thoại, hoặc gác chuông nhà thờ tại sao ngày nay, tại nhiều ngôi làng phía bắc Serbia, Hungary, Ukraine, Slovakia và Ba Lan.
Những con chim đậu trong cây Linden của thần Veles
Kể từ năm 1974, cò trắng đã là loài quốc điểu của Lithuania, cùng một phần truyền thống không thể tách rời của họ. Và cũng giống như những nơi khác ở châu Âu, người dân tại đấy vẫn nói đùa rằng những đứa trẻ của họ được chuyển đến bởi những con cò! “Con cò mang theo một người anh em!” là câu nói phổ biến của tất cả các bà đỡ Litva (“Gandras atnešė broliuką!”). Sự thịnh vượng, hòa thuận và yêu thương được đảm bảo cho mọi gia đình khi con cò đến làm tổ. Và tiếp đó mới là Veles, một vị thần chính của đất, nước và cõi âm cùng với cây basswood.
Theo truyện thần thoại của người Đức, nếu một người nằm xuống đất bên cạnh một con suối chảy từ dưới gốc cây, anh ta có thể nghe thấy giọng nói vui vẻ của những đứa trẻ chưa chào đời đang sống ở thế giới bên kia. Niềm tin của người Đức có một bước ngoặc độc đáo: những linh hồn chưa được sinh ra sẽ được cò “đánh bắt” từ sông, suối, hồ và đầm lầy, rồi mang đến cho những đứa trẻ sơ sinh. Đây là một trong những khía cạnh của truyền thống khiến con cò trở thành một loại “vật dẫn đường” giữa thế giới của người chết và thế giới của người sống.
